दत्तक

“नाही मॅडम! आमच्या संस्थेत असं नाही होउ शकत,” रिसेप्शन वरील व्यक्ती कार्तिकिला बोलली. “पण तुम्ही माझा प्रॉब्लेम समजुन घ्याना प्लीज,” कार्तिकी विनवणी करु लागली. “मी शेवटचं सांगतोय तुम्हाला. पुन्हा इथे येऊ नका आणि फोन सुद्धा करु नका,” त्या व्यक्तीने चिडून सांगितले. कर्तिकी उदास होऊन त्या आश्रमातून बाहेर आली, पर्स मधून फोन काढला आणि समरला फोन लावला, “इथेही नाही होणार आपलं काम! दोन वर्ष झाले, अजुन किती शोधायचं?” “नको त्रास करून घेऊस. घरी आल्यावर बोलू आपण. मला एक लीड मिळाली आहे. तु फक्त धीर नको सोडूस, चल मी ठेवतो आता. सावकाश घरी जा,” समरने फोन ठेवला.
समर आणि कार्तिकी, दोघे लहानपणापासून अनाथ. अनाथ आश्रमात एकत्र लहानाचे मोठे झाले. स्वतःच्या मेहनतीने अभ्यास केला, चांगल्या बँकेत दोघांना नोकरी मिळाली, हळुहळु बढती मिळाली, दोघेही खुश होते. त्यांना बघून आश्रमातले इतर मुलं सुद्धा श्रम घेऊ लागले. एका रविवारी आश्रमातल्या मावशी, मावशी म्हणजे सगळ्या मुलांच्या आईच होत्या त्या अगदी नितळ मनाच्या आणि प्रेमळ, त्यांनी दोघांना बोलावून घेतले आणि म्हणाल्या, “तुम्हा दोघांना मी आणि ह्या आश्रमाने मोठं होताना बघितले आहे. माझी अशी इच्छा आहे की तुम्ही दोघांनी लग्न करून तुमचा संसार सुरू करावा. तुम्ही दोघे हुशार आणि कर्तबगार आहात, तुमचा जोडा पण शोभून दिसतो. माझ्या बोलण्यावर विचार करा.” दोघे खुश झाले, त्यांच्या मनातलं जाणून घेतलं होतं मावशी ने. लवकरच त्यांनी लग्न केलं आणि छोटंसं घर घेऊन नविन संसार थाटला.
सगळं अगदी सुरळीत सुरु होतं, पण कार्तिकीला घर मोकळं वाटत होतं. आश्रमात सतत किलबिल सुरू असायची, घरातील शांतता तिला बोचु लागली. “समर, मला आई- बाबा पाहिजेत!” रात्री जेवताना कार्तिकीने तीच्या मनातली गोष्ट समर समोर व्यक्त केली. “काही काय तुझं? आपण अनाथ आहोत, हे कसं शक्य आहे? आणि ती काय भेंडीची भाजी आहे, जी आपण बाजारात जाऊन विकत आणु!” समर चिडला. “तसं नाहीरे.. बघना आपण दोघे आई- वडिलांच्या प्रेमा पासून वंचित राहिलो. ना कधी आईची माया, ना कधी वडिलांची छाया!” कार्तिकी उदास होऊन बोलू लागली, “हे बघ समर, ज्यांना मुल होत नाही ते कसे मुल दत्तक घेतात, तसच आपण दत्तक घेऊयात ना आई- वडील. आपण कोणतेच कुटुंब तोडायचे नाहीये, ज्या पालकांचे मुलं नसतील किंवा ते दोघेच असतील अश्या एका जोडप्याला आपण दत्तक घेऊ. त्यांना मुलं मिळतील आणि मुख्य म्हणजे आपल्याला आई- बाबा अशी हाक मारायला मिळेल. जमेल ना आपल्याला, प्रयत्न तर करू देत मला समर,” बोलता बोलता कार्तिकी रडकुंडीला आली. समर तिला लहानपणापसून ओळखत होता, खूप हळवी होती कार्तिकी, तिचं दुःख त्याला आता सहन होत नव्हतं, “ठीक आहे. आपण शोध सुरु करूयात, थोडं अवघड होइल असं जोडपं शोधायला, पण आपण नक्की प्रयत्न करुया,” समर झोपायला त्याच्या कमरेत निघुन गेला.
दीड वर्ष कार्तिकी आणि समरने आजूबाजूचे सगळे वृध्दाश्रम पडताळले, पण सगळीकडे अपयश. कार्तिकी हार पत्करायला तयार नव्हती, समर मात्र खचत चालला होता, कार्तिकीची घाळमेळ त्याला बघवत नव्हती. एक दिवशी ऑफिसच्या मीटिंग मधे समरला अस्वस्थ पाहून त्याच्या मॅनेजरने त्याची विचारपूस केली तेव्हा त्यांना त्याच्यासाठी वाईट वाटले, “समर बहुतेक मी तूझी मदत करू शकेल. मी तुला २-४ दिवसांत कळवतो,” त्याच्या पाठीवर हात फिरवून ते निघून गेले. समरच्या जीवात जीव आला, तेवढ्यात कार्तिकीचा फोन आला, त्याने तिला सांगितले की बहुतेक त्यांना आनंदाची बातमी लवकरच मिळेल.

रात्री दोघे विचार करत होते की नक्की समरचे मॅनेजर कशी मदत करणार आहेत. पुढचे २ दिवस दोघे अस्वस्थ होते, तिसऱ्या दिवशी समर ऑफिसला गेला, त्याला मॅनेजरने बोलावून घेतलं.
दीर्घ श्वास घेउन समर त्यांच्या समोर बसला. “तर समर, तु मला सांगितलं होतं की तुला आणि तुझ्या बायकोला आई- वडील दत्तक घ्यायचे आहेत, कारण तुम्ही दोघेही अनाथ आहात आणि आई वडिलांची माया तुम्हाला कधी मिळाली नाही,” त्यांनी ड्रॉवर मधून एक फाईल बाहेर काढली. “होय सर. अगदी बरोबर,” समरच्या घश्याला कोरड पडली.”तुम्ही दोघे तुमच्या दत्तक घेतलेल्या पालकांना नीट सांभाळणार? त्यांना तुच्छतेने वागणुक नाही देणार? नोकर म्हणून त्यांचा उपयोग नाही करणार?” सर कडक आवाजात विचारत होते. “नाही सर! मुळीच नाही. आम्हाला फक्त आई बाबा पाहिजेत. आम्ही त्यांची काळजी घेऊ, त्यांचा आदर करु आणि सन्मानाने वागवू. आमच्या नशिबात जे होतं, ते सगळं आम्हाला मिळालं, फक्त हक्काचे आई वडील नाही मिळाले.”
“समर. मी थेट मुद्द्यावर येतो, माझे काका काकु आहेत, ५० आणि ४५ असे त्यांचे वय. ६ वर्षांपूर्वी त्यांचा मुलगा, सुन आणि एक नातु एका भीषण अपघातात गेले. काही वर्ष ते दोघे आमच्याकडे होते, पण काही कारणास्तव आम्ही खुप दिवस एकत्र नाही राहू शकलो. माझ्या काळजावर दगड ठेऊन मी त्यांना एका वृध्दाश्रमात सोडून आलो, तशी तिथे त्यांना काहीच कमी नाहीये, आणि त्यांचे मन सुद्धा रमले आहे. पण त्या दिवशी तुझ्यासोबत बोललो आणि मला असं वाटलं की तुझ्या रुपात त्यांना कदाचित त्यांचा मुलगा मिळेल आणि तुम्ही सगळे एकत्र आनंदात रहाल. मी ताबडतोब तुझा आणि तुझ्या बायकोची चौकशी केली, त्यात तुम्ही दोघेही एकदम परफेक्ट आहात असं जाणवलं. काकांसोबत माझं बोलणं झालं आहे, आणि ते दोघे तुमचे आई वडील होयला तयार आहेत. मी तुला पत्ता देतो, पुढचे सगळे कागदोपत्री व्यवहार तु करून घे.” समरचे आश्रु थांबत नव्हते, “सर! तुम्ही खूप ग्रेट आहात. तुमचे उपकार मी कसा फेडणार? धन्यवाद सर,” समरने सरांचे आशिर्वाद घेतला आणि घरी जाऊन कार्तिकीला सगळं सांगितलं. दोघेही त्वरित काका- काकूंना भेटायला गेले. त्यांना भेटून कार्तिकीला वाटले की जश्या लग्नाच्या रेशीम गाठी आधीच ठरल्या असतात, तसेच त्यांच्या चौघांच्या गाठी बंधणारच होत्या. कागदोपत्री व्यवहार सुरळित झाला आणि लवकरच समर आणि कार्तिकीच्या घरी त्यांचे हक्काचे आई वडील आले.
आयुष्यात जिथे पर्याय म्हणून कोणी नसतं, तिथे उत्तर म्हणून आई बाबा असतात.